بال ولو

توضیحات
نظرات (0)

بال ولو چیست

یک شیر با حرکت چرخشی است که از یک دیسک توپی شکل برای قطع و وصل کردن و تنظیم جریان استفاده می کند. این دیسک توپی شکل در حقیقت جسمی کروی است که یک سوراخ در آن ایجاد شده است و در حالت باز بودن شیر جریان از این سوراخ عبور می کند. این شیرها به طور گسترده در صنایع نفت و گاز و مصارف خانگی و سیستم های آب و فاضلاب کاربرد دارند.

زمانی که شیر می خواهد در حالت باز قرار گیرد، توپی می چرخد و در حالتی قرار می گیرد که سوراخ درون توپی با مسیر ورودی شیر و خروجی جریان از شیر در یک خط قرار گیرد و سیال از آن عبور کند. همچنین زمانی که شیر می خواهد بسته شود، توپی چرخیده و سوراخ آن در جهت عمود بر جریان سیال قرار می گیرد و مسیر جریان قطع می شود.

بیشتر عملگرهای (اکچویتورها) شیر توپی از نوع سریع العمل هستند و با یک چرخش 90 درجه در اهرم شیر، شیر از حالت کاملاً بسته به حالت کاملاً باز تغییر می کند. در شیرهای توپی با سایز بزرگ که نیاز به گشتاور بالایی برای باز و بسته کردن شیر دارند، عملگر به یک چرخنده خورشیدی متصل می شود. در شیرهای توپی با اهرم دستی زمانی که اهرم با محور شیر همجهت می شود شیر باز است و زمانی که اهرم در جهت عمود بر محور شیر قرار میگیرد شیر بسته می باشد.

در بال ولو هایی كه در سيستمهای فرآيند بكار می روند ممكن است، از عملگرهای مختلفی به منظور كنترل مستقيم يا از راه دور شير استفاده شود. متداول ترين اين عملگرها يا به صورت دستی بوده و يا توسط يک موتور كار می كنند. شيرهای دستی دارای يک چرخ يا اهرم دستی می باشند كه مستقيماً يا از طريق یک گيربكس به ساقه شير وصل می شوند. با حركت ساقه شير به اندازه يک قوس ۹۰ درجه، باز يا بسته می شود.

مزایای بال ولو (Ball Valve)

هزینه‌ی ساخت و تعمیر و نگهداری این شیر کم است.
باز و بسته شدن سریع با یک حرکت چرخشی 90 درجه امکان پذیر است.
داشتن یک طراحی متراکم و کم حجم.
ساختار متراکم و محکمی دارد و آب بندی آن خوب است.
نیاز به روانکاری ندارد.

معایب بال ولو (Ball Valve)

‌اکثر بال ولوها اگر در حالت نیمه باز باشند، جریان مغشوش به وجود آمده و اگر برای مدت طولانی در این حالت قرار گیرند نشیمنگاه و توپی درون آنها آسیب می‌بیند.
هنگام بسته شدن شیر مقدار کمی از سیال در محفظه‌ی درون سوراخ آن باقی می‌ماند که میتواند باعث خوردگی و فرسایش توپی شود.
دوغاب ها و سیالات حاوی ذرات جامد برای عبور از این شیر مناسب نیستند، زیرا درون دریچه‌ی توپی رسوب می‌کنند و عملکرد شیر دچار اختلال میشود.
ممکن است تمیز کردن آنها دشوار باشد.

جنس بال ولو (Ball Valve)

توپی و بدنه ی این شیرها معمولاً از جنس فلزاتی چون فولاد ضد زنگ یا کربن استیل می باشد. نشیمنگاه معمولاً از جنس الاستومر است. مواد پرکاربرد در ساخت نشیمنگاه ارتجاعی برای بال ولوها عبارتند از: تفلون (TFE)، Buna-N ،Neoprene و یا ترکیبی از این مواد. به دلیل استفاده از مواد الاستومر در نشیمنگاه، این شیر نمی‌تواند در دماهای بالا استفاده شود.

انواع بال ولو از لحاظ ساختار بدنه

بال ولو با توپی شناور (Floating Ball Valve) : در این نوع شیرها، توپی تقریباً به حالت شناور بوده و می تواند درجای خود کمی حرکت داشته باشد. حرکت توپی نمی‌تواند به سمت بالا باشد و توپی از بالا به وسیله‌ی یک شفت در جای خود ثابت شده است. به علت فشرده شدن توپی به نشیمنگاه، استفاده از این شیر در فشارهای بالا توصیه نمی گردد.

بال ولو ترونیون (Trunnion Ball Valve) : در بال ولو ترونیون بر خلاف نوع شناور، توپی از تمامی جهات ثابت شده و فقط دارای حرکت چرخشی می‌باشد. این شیرها برای مواقعی که فشار جریان بالا باشد مناسب می‌باشند. از مزایای بال ولو ترونیون میتوان به گشتاور عملیاتی کمتر و آب بندی بسیار خوب در فشارهای بالا و پایین و اشاره کرد.

بال ولو سه راهه (Three Way Ball Valve) : بال ولو سه راهه، از لحاظ ساختار توپی با شیر دو راهه که قبلاً درباره‌ی آن بحث شد متفاوت است. توپی این شیر دارای سه سوراخ یا دریچه روی خود بوده و قادر است جریانی را که از یک طرف وارد می‌شود را به دو قسمت تقسیم کند. این شیرها بر خلاف شیرهای دوراهه به سه لوله متصل می‌شوند. این شیر همچنین می تواند دو جریان مختلف را با نسبت های دبی دلخواه باهم ترکیب کند و به عنوان یک شیر کنترلی مناسب در صنعت شناخته می‌شود.

بال ولو با ورودی بالایی (Top-Entry Ball Valve) : در این شیر دسترسی به توپی از قسمت بالای شیر است و نسبت به شیرهای با ورودی جانبی دسترسی راحت تری دارند. این شیرها برای مواقعی که فعالیت خط لوله بالا بوده و نیاز به تعمیرات و سرویس شیر زیاد است استفاده می‌شوند، تا با باز کردن قسمت بالایی شیر تعمیرات را انجام دهند. این شیرها همچنین به علت ساختار یکپارچه و نیاز به عملیات ریخته‌گری در فرایند تولید از شیرهای با ورودی جانبی گرانتر هستند.

بال ولو با ورودی جانبی (Side-Entry Ball Valve) : در این شیرها دسترسی به توپی از قسمت جانبی یا پهلوی شیر بوده و برخلاف حالت Top-Entry ساختار این شیرها یکپارچه نیست. ساخت و مونتاژ لوازم این شیرها نسبتاً ساده‌تر است و قیمت پایین تری نسبت به شیرهای با ورودی بالا دارند.